Tarihçe

Osmanlı’nın kent yönetimine ilişkin çıkardığı ilk yasalardan biri Bursa Belediye / İhtisab Yasası’dır. İlçelerin yöneticileri olan kadılar, yargıç görevini sürdürmelerinin yanı sıra idari yöneticilik de yaparak bir bakıma o devrin belediye başkanlığını yürütürlerdi. Görevlerinde kendilerine ‘kapı naipleri’ veya ‘ayak naipleri’ adı verilen işlevi günümüzdeki zabıta ile eşdeğer olan yardımcıları eşlik ederdi. Daha sonra Bursa’da kadıların yanında bir de muhtesip adı verilen görevliler atanmaya başladı. Bu görevliler de kentin yönetiminde yetkiliydi. Ancak bunların görev ve yetkileri sadece beldenin düzeniyle sınırlıydı. Bu görevliler de ‘ihtisab emini’ veya ‘ağası’ olarak anılmaktaydı. Subaşı ise kentin güvenliğinden sorumluydu. Güvenlik görevini yanı sıra subaşılar bozulmuş kaldırımların tamiri gibi bugünkü belediyenin görevlerinden bazılarını da yapmaktaydı. Önceleri Ulucami’nin doğusunda bir İhtisab Belediye çardağı vardı. Mülki ve idari yönetimin başında bulunan kadıların bu görevi 1839 Tanzimat döneminde sona erdi. Güçlü yetkilerle valiler atanmaya başladı. Türkiye’de asıl belediye örgütü 28 Aralık 1857 tarihinde nizamname ile İstanbul’da kurulmuştu. 1867 yılında ise belediye yasası çıkarıldı. Daha sonra Bursa’nın da içinde bulunduğu 3 belediye kuruldu.

Bursa’da ilk belediye başkanı Sadrettin Efendi’dir. 27 Ekim 1912 ile 6 Nisan 1914 tarihleri arasında görev yapan Sadrettin Efendi’den sonra Cumhuriyet dönemine kadar 10, Cumhuriyet’in kurulmasından 1987 yılına kadar 32 belediye başkanı görev yapmıştır. 1987 yılından itibaren Büyükşehir Belediyesi’ne geçilmiştir.

Bursa Büyükşehir Belediyesi Kuruluşu

18 Haziran 1987 tarihinde çıkarılan 3391 sayılı yasa ile Bursa Büyükşehir statüsüne girip Bursa Ovası’nda bulunan birçok köy Belediye sınırları içine alındı. Kent merkezi de Yıldırım, Osmangazi ve Nilüfer olarak üç merkez ilçeye ayrıldı. 2005 yılında çıkarılan 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Yasası ile Büyükşehir sınırları genişletilmiş Gemlik, Mudanya, Kestel ve Gürsu ilçeleri de merkez ilçeler arasına katılmıştır.

1987 yılından bu yana Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini, Ekrem Barışık (1984 – 1989), Teoman Özalp (1989 – 1994), Erdem Saker (1994- 1999), Erdoğan Bilenser (1999 – 2004), Hikmet Şahin (2004-2009) , 2009-2017 yılları arasında  Recep Altepe ve 2017 yılından itibaren Alinur Aktaş yürütmektedir.

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BİNASI

1879 yılında Vali Ahmet Vefik Paşa zamanında ve Eşref ve Hüsnü beylerin Belediye reislikleri döneminde ampir mimari stilinde yapılmıştır mimari bilinmemekte, mimar kalfası Kütahyalı Şehbender’dir. Büyük salon 1902 ‘de yapılmıştır. Mobilyaları 300.000 Kuruşa Paris’ten geldiği rivayet olunur.

Belediye binası önemli Ulucami kadar görkemli sayılabilecek binadır.İç mekânsal düzeni Osmanlı Konaklarını çağrıştırırken cephe düzeninde ise ahşap karkas tuğla dolgunun sıvasız kullanımı XVII. yy dek Bursa evlerinin özelliklerinin “tarihsel tekrarı“ denilebilir.

Su-basmanı kotuna kadar kesme taşları olan yapının üst katları ahşap hattılar arası tuğladır. Zemin kattan merdivenler çıkılmakta ve yüksek tabanlı boş mekânlar yer almaktadır.

 

Vali Reşit Paşa döneminde büyük salon genişletilerek bugünkü konumuna getirilmiştir. Geçmiş dönemlerde 1. Katın nikâh salonu olarakta kullanıldığı yapının zemin ve 1 katları tarihi özelliklerine uygun olarak 1997 yılında halka açılmıştır.

Bursa Büyükşehir Belediyesi, Başkanlık birimleri ile Meclis ve Encümen salonlarının zemin ve 1 katlarında yer aldığı binanın bodrum katında Bursalıların evi olarak adlandırılan Yerel Gündem 21 çalışma mekânları bulunmaktadır.
Bina dışarıdan Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından 1997 yılında aydınlatılmıştır.

İlk “Bursa Büyükşehir Belediyesi Kanunu “  ”Kanun-name-i ihtisab-ı Bursa“ (İstanbul Topkapı Sarayında) 1502 yılında Sultan Beyazıt II. Fermanı olarak örnek bir fermandır. (28 sayfa, 48 madde) Bu fermanda her şeyin yapım ve satışını düzenleyen bir standart kanun konulmuştur.