Hukuk Ekonomisiyle Türkiyeye 10 Milyar Dolarlık İhracat Geliri Fırsatı

Mahkemelere alternatif uyuşmazlık çözümü yöntemlerinin başında gelen tahkim konusunda Türkiyeyi etkin bir hale getirmek amacıyla geçtiğimiz yıl kurulan İstanbul Tahkim Derneği, ‘Etik konu başlığıyla toplandı. Bu uluslararası konferans, derneğin ilk geniş çaplı global etkinliği olacak ve kuruluş amacına paralel mesajların verilmesi için de bir fırsat yaratmış oldu. İstanbulu dünyanın tahkim başkentlerinden biri yapmak üzere Türkiyenin tahkim hukuku uygulamacılarını bir çatı altında buluşturan İSTA, değerli bir insan kaynağı birikimi oluşturmak ve daha fazla Türk tahkim hakemin uluslararası uyuşmazlıklara atanmasını sağlamayı amaçlıyor. Bu konferans da bu hedeflerin bir kez daha kamuoyu ile paylaşılmasına imkan tanıyacak. İSTAnın düzenlediği Uluslararası Tahkim Konferansında konuşan Dernek Başkanı Avukat Mehmet Gün, Türkiyeden, tahkime konu olabilecek uyuşmazlıklarda, yılda yaklaşık 1 milyar dolarlık bir kaynağın yurt dışına gittiği söyledib Gün, “Oysa bu kaynağın ülke içinde kalmasını sağlayıp, yakın coğrafyadaki tahkim davalarını da Türkiyeye çekerek, hukuk ekonomisini 10 yıl içinde 10 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştırmak mümkün” dedi.

 

Ticari kuruluşlar arasındaki anlaşmazlıkları çözmede mahkemelere alternatif olarak gösterilen tahkim konusu, Türkiye için her geçen yıl daha da önem kazanıyor. İstanbul Tahkim Merkezinin (İSTAC) verilerine göre, merkeze gelen davaların yüzde 53ünü uluslararası, yüzde 47sini yerli uyuşmazlıklar oluşturuyor. Uyuşmazlıkların değeri 15 bin TL ile 8 milyon TL arasında değişebiliyor. ISTACa gelen davaların yüzde 32si satım sözleşmeleri iken diğer iki büyük grubu ise yüzde 20şerlik paylarla hizmet ve inşaat sektörü sözleşmeleri oluşturuyor. Uyuşmazlık taraflarının yüzde 84ü Türkiye kökenli olmakla birlikte, yüzde 16sı Afrika, Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa, Hindistan arasında dağılıyor.

İSTA tarafından düzenlenen Uluslararası Tahkim Konferansında konuşan İSTA Başkanı Av. Mehmet Gün, Saygın bir tahkim uygulaması olması durumunda çoğu Türkiyeye ve özellikle İstanbula akacak olan tahkim davaları, başka ülkelere gidiyor ve Türkiye büyük fırsatlar kaybediyor. Uluslararası saygınlığı olan tahkim olması durumunda, Türkiye bu yolla hukuk ekonomisine 10 yılda yaklaşık 10 milyar dolar ilave kaynak yaratabilir dedi.

Her türlü uyuşmazlıkta devlet yargısına gidilmesinin süreçleri uzattığını, sorunları kangren haline getirdiğini ve sonuçların tatmin edici olmadığını vurgulayan Gün, Verimlilik ve karlılık düşerken kayıplar ve maliyetler fazlasıyla büyüyor. Oysa tahkim ihtiyaca uygun, yüksek kaliteli hassas çözümleri kısa sürede sunuyor. Bu, büyük şirketler için olduğu kadar KOBİler için de kritik değer taşıyor diye konuştu.

Gün, sözleşmelerine tahkim maddesi ekleyen KOBİlerin, uyuşmazlık durumunda tasarruf ve hız açısından mahkemelere nazaran tahkimde büyük avantaj elde ettiğini kaydetti. Hukuk ekonomisinin tahkim ile büyümesi gerektiğini vurgulayan Gün, şöyle devam etti:

Saygın bir tahkim uygulaması olması durumunda çoğu Türkiyeye ve özellikle İstanbula akacak olan tahkim davaları, başka ülkelere gidiyor ve Türkiye büyük fırsatlar kaybediyor. Uluslararası saygınlığı olan tahkim olması durumunda, Türkiye bu yolla hukuk ekonomisine 10 yılda yaklaşık 10 milyar dolar ilave kaynak yaratabilir. Türkiye, uluslararası uyuşmazlıkları tahkim ve benzeri yollarla etkin verimli ve hızlı bir şekilde çözebilecek yetkin, nitelikli kadrolara sahip. Ülkemizin ekonomisine tahkim yoluyla yüksek katma değerli hizmetler kazandırmak; hukuk hizmetleri piyasasını tahkim ile büyütmek, İSTAnın temel misyonu.

İstanbulu tahkim konusunda güçlü bir konuma taşımak istiyoruz

Mehmet Gün, İSTAnın iş birliği anlaşmasının olduğu İstanbul Tahkim Merkezinin (İSTAÇ) kuruluşundan bu yana yapılan çalışmalarla Türkiyede tahkim bilincinin çok geliştiğini belirterek, kısa sürede birçok engelin ortadan kalktığını, binlerce Türk hukukçunun iş dünyasının on binlerce sözleşmesinde İSTAÇ kurallarına göre tahkimde anlaştığını vurguladı. Görülmesi ve ölçülmesi imkansız olan bu gelişmelerin etkilerini İSTAÇa tahkim davalarının gelmeye ve sayının artmakta olması ile ortaya çıktığını aktaran Gün, Tahkim konusunda önemli olan Tahkim Merkezilerine gelen dava sayısı değil aslında. Böyle bir imkanın varlığı, etkin çalışıyor olması ve iş dünyasında bilinmesi tercih edilebilir olmasını sağlıyor dedi.

Gün, İstabulun sayılı bir tahkim merkezi haline gelmesinin ülkenin uluslararası güvenirliğinin artmasının yanı sıra, Türkiyenin İstanbul uluslararası finans merkezi gibi önemli projelerinin başarısı için de stratejik başarı unsuru olduğunu söyledi. Gün, sözlerini şöyle sürdürdü:

Tahkim uzmanlarının önemli bir kısmı, İstanbulda faaliyet gösteriyor. Kültürel ve coğrafi olarak bir çekim merkezi olan İstanbul, tahkim açısından da bütün teknik, lojistik ve çevresel imkanlara sahip. İSTAyı bu büyük potansiyeli harekete geçirmek amacıyla kurduk. Önceliğimiz tahkimle ilgilenen herkesi ve tüm kurumları ortak çatı altında buluşturmak ve yüksek kazanımlar için gönüllü iş birlikleri sağlamak. Hedefimiz ise bir yandan ülke içindeki büyüklü küçüklü ticari davalarda uyuşmazlıkların yine ülke içinde tahkim yoluyla çözüme ulaştırılmasını teşvik etmek, bir yandan da İstanbulu tahkim konusunda ileri şehirler arasında güçlü bir konuma taşımak. İstanbulu bu alanda ün kazanan, tahkim yeri olarak özellikle tercih edilen gözde bir merkez haline getirmek istiyoruz.

“Tahkimde etik kurallar İstanbul ile anılacak

İSTAnın aynı zamanda Türkiyede tahkim hukuku alanında etik kuralların belirlenmesine ve kalifikasyon kriterlerinin oluşturulmasına da öncülük ederek adil, dürüst ve hızlı yargılama için önemli bir misyon üstlendiğini belirten Gün, Dernek; sigorta, spor ve tüketici hukuku alanlarında zorunlu hale getirilen tahkim uygulamalarının başarısını, isteğe bağlı olan ticari tahkime taşıyarak mahkemelerin üzerindeki iş yükünün azaltılmasına da katkıda bulunmayı hedefliyor şeklinde konuştu. Son yıllarda tüm dünyada en çok konuşulan konuların başında tahkimde etik kuralların olduğuna işaret eden Gün, şunları kaydetti:

Bu konferans bizim için şu açıdan da çok önemli. Dünyadaki tahkim literatürüne ve camiasına çok önemli bir çalışma armağan edeceğiz. Dört yılı aşkın bir süre çalıştık ve tahkimde etik kuralları yazdık. Galatasaray Üniversitesinden hocamız Doç. Dr. Sayın Süheyla Balkar Bozkurt çok titiz bir çalışmaya imza attı. Bu konferansın en önemli çıktılarından biri de İSTA Hakem Etiği Kurallarının deklarasyonu olacak. Böylece tahkimle ilgilenen yaklaşık 100 bin kişiye bu kuralları anlatmış olacağız.

Prensipleri bir kez dahi ihlal etseniz sizin için çok geç olacaktır

İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) Başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı da bir araştırmaya göre, insanların tahkimi en uygun çözüm yolu olarak gördüğünü belirterek, tahkimin nötr bir kurum olmasının bunun en önemli nedeni olarak görüldüğünü anlattı.

Uygulamacıların mahkemelerle kıyasladığında, milletlerarası tahkimin daha elverişli olduğunu düşündüğünü aktaran Akıncı, Bu çok önemli bir husus, bardağın dolu yanı. Daha da önemli olan bunun sürdürülebilir olması. Bir hakem olarak prensipleri bir kez dahi ihlal etseniz sizin için çok geç olacaktır. Bu kredi sadece bir kere söz konusu. İhlal ettiğinizde telafisi imkansız denecek kadar zor. O nedenle bugünkü toplantı son derece önem taşıyor. yorumunu yaptı.

 

 

Hakemler tahkimdeki etik yükümlülüklerin koruyucusudur

Tahkimde etik kuralları kaleme alan Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Süreyya Balkar Bozkurt, çalışmanın Türkiyede bir ilk olma özelliğini taşıdığını da vurguladı. Bozkurt, “Tahkimde baş aktör sargılayan statüsünde olan hakemdir. Dolayısıyla tahkime güven duyulması için hakeme güven duyulması gerekir. Hakemin tarafsız ve bağımsız olması, bilgi, tecrübe ve dil açısından yetkin olması, adil bir yargılama yürütmesi, bağımsızlığın teminatı sayılacak bildirim yükümlülüğünü yerine getirmesi, taraflarla ilişkilerinin iş ile sınırlı kalması ve tahkimi devlet yargısından ayıran gizlilik ilkesinin gerektirdiği sır saklama yükümlülüğüne sadık kalması gerekir. Bunların tamamı hakemin etik yükümlülükleridir” dedi.

Uyuşmazlıklar 15 bin-8 milyon TL değerinde

Verilen bilgiye göre, ticari kuruluşlar arasındaki anlaşmazlıkları çözmede mahkemelere alternatif olarak gösterilen tahkim konusu, Türkiye için her geçen yıl daha da önem kazanıyor. İSTAC verilerine göre, merkeze gelen davaların yüzde 53ünü uluslararası, yüzde 47sini yerli uyuşmazlıklar oluşturuyor. Uyuşmazlıkların değeri 15 bin TL ila 8 milyon TL arasında değişebiliyor. ISTACa gelen davaların yüzde 32si satım sözleşmeleri iken diğer iki büyük grubu ise yüzde 20şerlik paylarla hizmet ve inşaat sektörü sözleşmeleri oluşturuyor. Uyuşmazlık taraflarının yüzde 84ü Türkiye kökenli olmakla birlikte, yüzde 16sı Afrika, Birleşik Arap Emirlikleri, Fransa, Hindistan arasında dağılıyor. Türkiyede her yıl binin üzerinde dava için uluslararası tahkime başvurulduğu tahmin ediliyor. Bu da yaklaşık 1 milyar doların yurt dışına gitmesi demek. Oysa Türkiyede hem kendi ülkesindeki anlaşmazlıkları çözecek hem de yakın coğrafya için bir merkez olmayı sağlayacak insan kaynağı var. Konferansta ayrıca, İstanbul Ticaret Odası Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi (İTOTAM) Divan Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez ve Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu